ZIE OOK DE ONDERSTAANDE WEBSITES
Beheerder: Joop du Plessis
DOETINCHEM naar een bewerking van een tekening van Nicolaes van Geelkercken uit 1653
Het kasteel dat door van Geelkercken werd ingetekend, wordt voor zover mij bekend, niet op andere platte gronden weergegeven.
Bovenstaande tekening is een bewerking naar een tekening van Nicolaes van Geelkercken uit 1653.
De werken van Van Geelkercken waren op het algemeen betrouwbaar en gaven meer dan 90 % van de werkelijkheid weer.
Maar de binnen-gracht werd niet als zodanig aangegeven en de stevige wal die naast de stadsmuren als extra verdediging werd aangelegd, werd door van Geelkercken ook als een stenen muur ingetekend.
De ingetekende siertuintjes moeten we ook maar als decoratie zien. Wel vermeld hij een kasteel links boven op de tekening.
Een gedeelte van het riviertje 'de Slinge' werd wel ingetekend. (links van de huidige Waterstraat.)
DOETINCHEM 1672
AFBEELDING BOVEN: gemaakt op 8 juni 1672 enkele dagen na de Franse bezetting van Doetinchem door A. F. van der Meulen (1632-1690) in opdracht van de Franse zonnekoning. Van der Meulen reisde met het Franse garnizoen mee en tekende elke stad die door de Fransen werd veroverd . (Hangt als gobelin in Mobilier Nationaal te Parijs.) Werd op 5 a 6 vellen papier getekend.
ZICHT OP DOETINCHEM GETEKEND DOOR A. F. VAN DER MEULEN IN 1672 TIJDENS DE VEROVERING DOOR DE FRANSEN.
HOFSCHILDER A. F. VAN DER MEULEN WERKTE IN OPDRACHT VAN DE ZONNEKONING LODEWIJK XIV
In opdracht van Lodewijk XIV volgde hofschilder van der Meulen het Franse leger, om de steden te tekenen die door de Fransen waren veroverd. Deze tekeningen werden dan als achtergrond gebruikt voor de later te vervaardigen gobelins en schilderijen. Van der Meulen genoot alle mogelijke faciliteiten bij zijn werk: hij had een eigen comfortabele gesloten koets ter beschikking. Maakte in totaal negen reizen, in de Zuidelijke Nederlanden. Een groot aantal tekeningen van steden, vestingen en stadsprofielen zijn het resultaat van deze reizen. Het totale aantal van die steden bedraagt 76, waaronder Maastricht, Doesburg, Naarden, Zutphen en Doetinchem. De op groot formaat vervaardigde stadsgezichten, meestal in potlood en waterverf, werden op aan elkaar geplakte vellen getekend. Dit leverde stadsprofielen op van l½ m lengte tot 2½ en zelfs nog groter. Verreweg de meeste tekeningen, in welke techniek dan ook gemaakt, munten uit door de grootst mogelijke precisie.
Afbeelding hier boven, gemaakt naar een voorbeeld van de tekening van 8 juni 1672 van A.F. van der Meulen.
Zie op de vergrotingen (afbeeldingen hier onder) ter verdediging werden duizenden houten palen in de aangelegde aarden wal verwerkt. Naast de 4 stevige poorten en de stadsmuur werd de kade van de IJssel met hoge houten palen afgebakend. Maar Doetinchem werd in 1665-1666 door de Munstersen bezet. Helaas werd Doetinchem 6 jaar later weer aangevallen, dit keer door de Fransen in 1672 die na enige weerstand de toch al gehavende stad veroverde. Op de tekening is te zien dat de oorspronkelijke Waterpoort en de stadsmuur zwaar werd beschadigd. Toen de Fransen in mei 1674 uit Doetinchem vertrokken, werden de vestingwerken om de stad volledig onbruikbaar gemaakt. Naderhand werden deze vestingwerken nooit meer hersteld.
ZIE DE KRANTEN-BERICHTEN OVER DE FRANSE INVAL IN 1672 EN ANDERE BEZETTINGEN VAN DOETINCHEM ELDERS OP DEZE PAGINA!
ALS EXTRA VERDEDIGING, WERDEN NAAST DE STEVIGE STADSMUUR EN GRACHT, EEN TWEEDE GRACHT EN EEN AARDEN WAL AANGELEGD.
OP 7 PLEKKEN IN DE STADSWAL WERDEN BASTIONS AANGELEGD,
(zie tekening van Nicolaes van Geelkercken 1653.)
OM TE VOORKOMEN DAT DEZE WAL SNEL WAS IN TE NEMEN, WERDEN ER DUIZENDEN HORIZONTALE HOUTEN PALEN IN VERWERKT.
DE OEVERSTROKEN VAN DE TWEEDE GRACHT/IJSSEL WERDEN VOORZIEN VAN EEN HOGE HOUTEN KADE.
<< AFBEELDING LINKS : De ingang Waterpoort met daarachter de Waterstraat. De Fransen hadden in juni 1672 de stad ingenomen. Poort en stadsmuur en woningen zijn zwaar beschadigd.
'DEUTEKOM / DEUTECHOM'
EEN DER OUDSTE BERICHTEN OVER DOETINCHEM.
< < Deutekom of Deutechom/van ouds Duiktingen genaamd/ was een gerechtsdorp in de landstreek Leemerike of Limersche; die eertijds tot hier toe en noch verder strekte; 300 als blijkt uit eenen giftebrief van 't jaar 838; die van Heda in 't leven van den Bisschop Alfricus opgebracht word. Dit stedeke/ 't welk in 't Graafschap van Zutpfeen aan de rechter zijde van den oude IJssel gelegen is/ is van volkrijk; en daar op met vesten en een dubbele gracht omringt: maar des niet tegenstaande niet sterk genoeg om groot geweld af te weren. In het jaar 1599/ de 7. van augustus, is het aan de Vereenigde Nederlanden gehecht; en in den Munsterschen Oorlog bewaard geworden; wanneer het door des Bisschops krijgsvolk onder den Oberste Post eenig tijd bezet is geweest. De Parochikerk/ die de H. Catharina toegewijdt is/ kreeg eenen Pastoor uit het Klooster van Betlehem; wiens Proost het recht van benoeming had. In 't jaar 1571, wierd het Pastoorsampt bekleed door Johan van Bommel, van de Orde der Reguliere Kanonnikken.
Up heuden den 9 martij anno 1603 is de borgermeister, schepenen und gedeputirden ingewillight dat ein ijder borger oder inwoiner deser stadt tussen dit und tokommenden Paissen sal bestellen in sijnen huse verdich und gereit hebben die middelen hebben twe und die also die middelen nit hebben einen leren emmer int behoif voir brant, und die mehr huseren als eine heft sal na advenant sijn huseren oick alsodanige emmers maicken laten, und sall bij die magistrait geordonnirt werden wie dat twe oder einen emmer sal maicken laten.
VERTAALD: ..... Op heden de 9de maart anno 1603 is de burgemeester, schepenen en gedeputeerden ingewilligd dat iedere burger of inwoner van deze stad tussen nu en de aankomende Pasen zal bestellen in zijn huis 'verdich und gereit' hebben de middelen twee en diegene die de middelen niet hebben één emmer ten behoeve van brand, en die meer huizen als één heeft zal naar avenant zijn huizen ook als zodanig emmers maken laten, en zal bij de magistraat geordineerd worden wie dat twee of één emmer zal maken laten.
<< Bericht van 9 maart 1603,
In dit bericht werden de inwoners van Doetinchem, geadviseerd om per woning een of twee LEDEREN EMMERS aan te schaffen voor het blussen van branden!
Anno 1162: 'DOTECUM een Stedeken in het Graefschap van Zutphen gelegen'.
HENDRICK, DE GRAVE VAN GELDER EN DE ZUTPHEN
'heeft ontrent Dotecum ghesticht een rijck ende treffelijck Clooster/ ende heeft het selve ghenoemt BETHLEHEM'.
De magistraten van Doesburg en Doetichem, moeten Justitie
doen tegen Claes Coenders en Derk Janssen
1671: 'Men seydt van eenighe Frontier Steden sterck te forticeren,
waer onder het stedeken Deutecom.
1598: Belegering van Deutecom.
1672: 't Guarnisoen van Deutecom is hier binnen gekomen.
1672: ' Dat de Burgeren sullen blijven in alle sekerheyt binnen de Stad Deutecom'.
1672: 'Er moesten toen nog 2 steenen beeren, bruggen, poorten, enz. gemaakt worden'.
1674: Het guarnisoen van Deutecum werd hoe langer en sterker.
1599:
Deutichem werd herwonnen door den Graave Willem van Nassau
1672: Citaat: 'De prins van Condé maakt zig zonder moeite
meester van Deutigum'
1674: Franssche troupen, die tot Tiel, Deutekom en Zutphen kwamen.
1696: 'heeft tot commoditeyt van alle Heeren en Koopluyden en andere Ingesetenen der Stad en Graefschap Zutphen, Doesburgh en Deutecom,
om d'ontfangene Brieven uyt Hollant, Zeelant, Vrieslant en Utrecht, als deselve aenkomen, op deselve
Dagen noch te beantwoorden zedert de 26 December , 1696'.
1702: 'vacant en open is een Duytsche Schoolmeesters plaets alsmede een Fransche Maitresse plaets.
1704: DE IJZERHUTTEN IN DOETICHEM LEVERDEN MET GROOT SUCCES
16 PONT CALIBRE MORTIER GRANATEN.
1725: 2 KLOOSTERS: Klooster Betlehem en Klooster
Regularissen te Deutekom.
1702: 'De Hanoverse, die ontrent Deutecom gestaen hebben, zullen deze avond of morgen by Schenkenschans (Kleef) zijn. > >
1725: 'De heer van Dam burgemeester der stad Deutichem is
alhier gearriveert',
1732: de heer Wentholt Burgermeester van Deudecom
1762: Goedkeuring collecte voor de Lutersche Gemeente te Doetichem
1726: 'met de toestemminge van den Pastoor en de Parochianen
van Duttinkheim'.
1739: 'Uyt de hand te koop het goed de Kemnade gelegen by Deutichem in Gelderland,'
1741: Gerard Josias Olmius burgemeester der stad Deutichem
1749: De heer de La Lane Duthay burgemeester der stad Deutichem.
1736: Willem Wentholt burgemeester der stad Duetekom
Catharinakerk met Heezenpoort.
1744: Overstromingen in de omgeving.
1737: Tijdens een hevig onweer slaat de bliksem in de kerktoren
en in de torentjes van de stadspoorten.
1743: Mr. Gerard Josias Olmius Burgemeester der stad Deutichem, wegens de Provincie van Gelderland
1742: 'Uyt de hand te koop circa 500 zwaere eyken boomen, alle vierkant gehouwen tot Paelen, balken, effen en ander scheeps timmerhout....'
1741: INTERESSANT VERHAAL OVER DEUTICHEM OF DOETICHEM!
Prachtige afbeelding van de Gruitpoort (Grutpoort) Op de voorgrond de buitenpoort. Grutpoort met op de voorgrond de Grutstraat
Klooster Betlehem gebruikt doorgaans de naam Duttinkheim
1752: 'Na de gemaekte Capitulatie wierd het Garnizoen in schielyke haest uitgevoert, en door eenige Fransche Ruiters na Deutecom verzelt.....'
1756: De heer Franco de Bruyn, burgemeester van Deutichem
1768: Franco de Bruyn, burgemeester van Deutichem.
1766: De heer Quiryn Mauritz Verheul, schepen en raad
der stad Deutichem
1758: 'publieq opgehangen en aan de meestbiedende verkocht worden, een vierde portie in en aan de Yzermolens binnen de Graafschap Zutphen',
1767: Te huur, buitenplaats de 'Breedenhorst' gelegen tusschen Deutikom en Doesburg
1770: Duitsche schoolmeesters en voorzangersplaats, van gereformeerde religie zynde.
1771: Openbare veiling van het zeer logeabel en spatieus huis gelegen in het best van Deutichem thans bewoond van de heer Richter Cremer
1772: ..............openbare verkoop van een confiderable party zwaare eiken boomem,.......
1783: zwaar noodweer in de omgeving met zeer veel schade!
In Etten is een kind dood gehageld! De eerste BLIKSEMAFLEIDER op de hoge stadstoren in Doesburg heeft zijn dienst bewezen.
1781: de Burgemeesters Jan Cremer (deutichem) en Johan Herman van Leenhof de Lespierre (Doesburg) hebben sessie genomen
<< DOETINCHEM 1781
1749
1781: 'Er zyn hagelsteenen van een vierendeelponds zwaar gevallen.'
1784: Deutichem werd getroffen door een zware epidemie.
1771: ….een Stedeke in Nederland, in het Graafschap Zutphen,...
1771: De heer Quiryn Maurits Verheul burgemeester van Deutichem
1785: Officieren der drie Burger Compagniën alhier,...Kapitein der Grutstraats Compagnie,.....
Kapitein van de Homburgerstraate Compagnie,....Kapitein van de Waterstraats Compagnie,.....
1776: Zware hagelbuien hebben grote schade aangericht.
1777: OPNIEUW grote vernielingen door zware hagelbuien, hagel zo groot als kastanjes.
DOETINCHEM den 3 January 1785. Voor eenige dagen heeft onze burgery zig wederom, tot herstel van verwaarloosde en verzuimde voorrechten, en redres van drukkende bezwaren, aan ieder Magistraat dezer Stad geadresseerd. Men houdr zig verzekert, aan ieder weldenkend Nederlander zal verbaast staan over den aanmerkelyken inhoud van dit Adres, en tevens bewonderen de bedaardheid, gematigheid, doch te gelijk de cordaatheid en mannelyke vrymoedigheid, met welke onze agtingswaerdige Burgery op eene volmaakte eensgezinde wyze aanhoudt by hare Regeerders, om eens in het volle bezit, van haren wettigen eigendom, het genot harer Burgelyke Vryheid en onafhanglykheid, hersteld te worden. Buiten bedenking blijft de aandagt van een ieder op het besluit, dat de Magistraat nemen zal, gevestigt.
1783: Te koop, een grote partij eiken- en beukenbomen op Havezathe Slangenburg.
1785: 'De stads kas, Ed. Agb. Heeren, is immers de eigendom van
de gezamentlijke leden der Maatschappy binnen deze muuren'!
1785: 'Te Doetinchem exerceert de burgey met eenen onbegrypelyke lust'.
1785: ….. van waar zy in de volmaakste order marcheerden naar het
Exercitie Veld, even buiten de Water-Poort; ..........
^ 1786: Men heeft hier de zeekere tyding ontvangen, dat twee Schepen met Bagage van het Regiment van ORANGE GELDERLAND, naar Steenbergen en Deutichem bestemd, in het passeeren van Dordrecht, op Orde van H. Ed. Gr. Mog. zyn AANGEHOUDEN, en de doorpassage belet.
1787: 'De oranje-vlag is hier op den tooren gezet tot blijdschap van alle welmenenden, en word geduurig het aangenaame musiek van Wilhelmus
op de klokken gespeeld.
...kwaadaartige Zinking-Koorts…..
…..en oudtyds Duiktingen, of gelyk in de brieven , die het Klooster Bethlehem betreffen Duttinkheim genaamt,....
….het Tydelyke met het Eeuwige te doen verwisselen;...
1794: Philip L.... , woonachtig te Deutichem in grote problemen.
1793: Te koop, 630 stuks zware Ypen boomen, staande op de Stads Wallen aan de Rivier de Ouden IJssel.
1794: Uit Algemene Vaderlandsche Letteroefeningen.
DOETINCHEM 1794
Maak jouw eigen website met JouwWeb